Neem een ander in de maling of houd jezelf voor de gek …

Ik heb al vaker geschreven over de eigenschappen van het menselijke brein, dat is nu eenmaal een onderwerp dat ik bijzonder interessant vind. Terugdenkend aan alles wat me in 2013 op persoonlijk en beroepsmatig vlak is overkomen, viel een gebeurtenis op die te maken heeft met het vermogen van de menselijke geest om onze waarneming en interpretatie van gebeurtenissen aan te passen aan onze verwachtingen of aan het beeld wat wij er vooraf van hebben.

Naar mijn mening bestaat “de waarheid” niet altijd, of tenminste kunnen daar meerdere versies van bestaan. Ik heb al te vaak (als tolk bij een politieverhoor of in de rechtbank) verschillende partijen zeer overtuigend hun versie van de feiten horen verdedigen. En dan bedoel ik niet dat een van de partijen met opzet liegt, doorgaans is het zo dat ze daadwerkelijk en oprecht overtuigd zijn dat hun waarneming van de feiten of gebeurtenissen de enige mogelijke – en dus “de waarheid” - is.

De menselijke geest heeft een opmerkelijke gave om informatie te filteren en selecteren op grond van het belang dat wij er op dat moment aan hechten. Ik las ooit een boek over mogelijke onzichtbaarheid van mensen (nee, niet Harry Potter). Het feit dat we mensen en dingen zien heeft te maken met de energie die zij innemen en uitstralen, en met de manier waarop wij die vervolgens opvangen en interpreteren. Als je controle hebt over wat je uitstraalt dan zou je je dus onzichtbaar kunnen maken, misschien niet “objectief” maar wel subjectief. Het is u misschien al eens overkomen dat u een kamer binnenkwam – overtuigd dat die leeg is - en pas na een tijdje ontdekte dat er al iemand was. En het zal u vast al eens zijn overkomen dat u lange tijd liep te zoeken naar iets wat u uiteindelijk vond op een plek waar u zeker al had gezocht, en het daar dus niet had “gezien”.

Wij mensen zijn voorts heel goed in staat om onszelf te overtuigen van de juistheid van een gemaakte keuze. Onze geest zal na het maken van een keuze tussen twee zaken zich vooral richten op de voordelen van de uiteindelijke keuze en die benadrukken zodat we steeds meer overtuigd zijn van het nadeel van de andere optie. Ook dat heeft dus weer te maken met het beïnvloeden van informatie die daarmee zijn objectiviteit verliest. 

Overal zijn boeken met spelletjes en trucjes te vinden die “bewijzen” dat onze hersens ons voor gek kunnen houden. Rechte lijnen die krom lijken of beelden die de “verkeerde” kant op draaien. Alhoewel u weet dat het niet zo is lijkt de werkelijkheid toch echt heel anders dan de informatie die op dat moment door uw hersens wordt verwerkt.

En zoiets overkwam mij dus dit afgelopen jaar. Ik was als tolk Portugees Nederlands opgeroepen voor een groot congres en zat samen met mijn collega in de tolkencabine. Zoals altijd was het een zeer intensieve dag. De organisatie kwam melden dat de laatste toespraak in het Engels zou worden gehouden, een voor ons in die context niet gebruikelijke werktaal. Gelukkig kreeg ik de Engelse tekst vooraf en ik kon mij dus in de pauze alvast voorbereiden. De toespraak werd uitgesproken en ik vertaalde alles (simultaan) met de oorspronkelijke tekst met daarop mijn aantekeningen voor de neus. Ik dacht halverwege nog “het gaat eigenlijk heel prima”. Na afloop sprak mijn collega haar verbazing uit over het feit dat de toespraak uiteindelijk toch in het Portugees was gegeven. Op dat moment realiseerde ik mij pas dat zij gelijk had en dat “mijn brein” mij volledig voor de gek had gehouden – er was dan ook absoluut geen reden geweest tot twijfel aan de verwachting die ik vooraf van de situatie had gecreëerd…

U kunt zich nu vast veel beter voorstellen dat de kracht van een “open mind” en vooral van positief denken uw dagelijkse leven zal beïnvloeden. Misschien is het een idee om daarvan uw goede voornemen te maken?

Ik wens u een goed 2014, hartelijke groet,
Karolien van Eck