Ode aan de taal

Als u dit leest is 2012 alweer een tijdje aan de gang. Hopelijk hebt u fijne kersttijd gehad en bent u met uw rechterbeen in het nieuwe jaar gestapt. De dagen rond kerst en oud en nieuw zijn bij uitstek geschikt om met de hele familie door te brengen. Bij veel families worden in die tijd spelletjes gespeeld, en dan bedoel ik niet spelletjes op de computer, de DS, de PSP of wat voor elektronische spellen die je ook maar kunt bedenken. Niets ten nadele daarvan overigens, maar alles met mate natuurlijk!

Ik las in de krant dat mede dankzij de digitale versie (Wordfeud), het spelletje Scrabble weer helemaal in is, ouderwets gespeeld als bordspel, met zijn allen rond de tafel. Ik als taallievend mens vind dat natuurlijk een geweldige ontwikkeling. Bij ons thuis zou Scrabble in verschillende talen kunnen worden gespeeld (ware het niet dat mijn mannen en spelletjes... afijn, je kunt niet alles hebben).

Het is natuurlijk hartstikke leuk om met zo’n spel je talenkennis weer wat op te vijzelen. Je kunt afspreken het een keer alleen maar met Portugese woorden te spelen. Woordenboek erbij op tafel, want het moeten natuurlijk wel bestaande woorden zijn. Je kunt ook nog afspraken maken over of werkwoorden wel of niet vervroegd mogen worden, of je kunt een keer een rondje doen met alléén maar vervoegde werkwoorden. Genoeg varianten te verzinnen dus.

Toen ik nog aan groepen les gaf (aan verschillende volksuniversiteiten in Nederland) daagde ik in de periode rond Sinterklaas en kerst de cursisten uit om een gedichtje te schrijven het Portugees. Daar kwamen de mooiste vondsten uit. Het allermooiste gedicht werd gemaakt door een cursist die een grote woordenschat had en veel taalgevoel. Het lukte hem in een paar zinnen zijn frustratie over het niet kunnen schrijven van een gedicht in de Portugese taal, heel mooi onder woorden te brengen. Ik weet het refrein nog: “Tudo o que eu queria, fazer poesia”. Maar ook zo’n oer-Hollands gedicht als “Sint liep te denken wat hij jou moest schenken” kwam in het Portugees eigenlijk heel prima over met woorden als “pensar / dar”, “receber / querer” enzovoorts. Ik las dat in Nederland voor het derde achtereenvolgende jaar de Nationale Gedichtenwedstrijd wordt gehouden. Er werden meer dan 10.000 gedichten ingestuurd! Taal is dan ook gewoon te leuk om er niet creatief mee om te gaan!

Dus... Het is misschien al wat laat, januari is al halverwege, maar maak voor 2012 van het verdiepen van uw kennis van het Portugees en het uitbreiden van uw woordenschat uw goede voornemen! Lees wat vaker de lokale kranten, begrijp gedichten, verslind boeken (als u dat moeilijk vindt, kunt u het boek eerst in vertaling lezen en daarna het Portugese origineel ter hand nemen), kijk Portugese televisie, luister Portugese radio;  u zult op veel momenten de vruchten daarvan plukken! Taal en cultuur zijn nu eenmaal diep met elkaar vervlochten en u heeft vast al gemerkt dat als beide gesprekspartners een vreemde taal gebruiken, het gesprek toch vaak snel doodbloedt.

Ik wens u een taalrijk 2012 toe!

Als u vragen of twijfels hebt over een aspect van de Portugese taal kunt u me altijd mailen.

Um abraço, Karolien

Drakenspraak

Misschien merkt u helemaal niks, maar toch denk ik dat u wellicht gaat aanvoelen dat dit stukje heel anders is dan alle andere stukjes die ik u tot nu toe heb voorgeschoteld. Ik ga u iets bekennen. Ik heb dit stukje namelijk niet zelf geschreven. Maar toch heb ik geen plagiaat gepleegd. Hoe kan dat nou?

Vroeger hadden belangrijke mensen (lees: mannen) een secretaresse, of misschien moet ik zeggen “tiepmiep”,  tot hun beschikking. Nou ja in ieder geval – meestal - een juffrouw die alles wat zij zeiden netjes uittypte. Maar ja, dat is niet meer van deze tijd. Vandaag de dag ziet de tiepmiep er héél anders uit...

Vuurspuwen

Sinds een tijdje ondervind  ik aan den lijve wat RSI eigenlijk is. Na te rade te zijn gegaan bij een aantal collega’s heb ik gekozen voor de aanschaf van een programma voor spraakherkenning (onder de veelzeggende naam “Dragon”, de draak dus), zodat ik mijn schouders en armen hopelijk in de nabije toekomst wat zal kunnen ontlasten. Dat betekent dat ik kan vuurspuwen wat ik wil, terwijl de draak alles netjes voor mij uittypt. En ik moet zeggen: het is een zegen!

Maar we moesten wel even aan elkaar wennen. Toen het programma eenmaal op mijn computer gezet was, werd mij gevraagd om gedurende een aantal minuten stukjes tekst voor te lezen zodat de draak aan mijn stem kon wennen. Eerst ging het om een paar stukjes voorgekauwde tekst die ik moest voorlezen. Maar al snel wilde ik zien of het programma daadwerkelijk datgene zou doen waarvoor ik het had aangeschaft.

Ik had met mijn familie al meerdere malen gebrainstormd over dit programma. We hadden allerlei leuke dingen bedacht die we tegen de computer wilden zeggen, in de hoop dat die dan ook - ongecensureerd - daadwerkelijk op het scherm zouden verschijnen.

K***

Nu is het zo dat wij een ietwat problematische relatie hebben met een van onze buren. Al snel opperde mijn oudste zoon dat een goede eerste zin om het programma uit te testen een opmerking zou kunnen zijn over deze buurman. Uiteraard zou dat geen al te aardige opmerking betreffen. De kwaliteit die wij deze buurman willen toedichten is van het kaliber - zoals mijn moeder vroeger zei -: het begint met een “K” en het eindigt op lootzak. Excusez le mot!

Toen ik de headset opzette was ik even stil. Verwachtingsvol stond de cursor te knipperen. Uit respect voor mijn kinderen vond ik dat de eerste zin toch echt die ene moest zijn, dus ik zei luid en duidelijk "de buurman is een k*”. En verrek, opeens stond dat op mijn scherm. Ik wist niet hoe snel ik het weer moest wissen. Vervolgens rolde ik onder de tafel van het lachen, zo hard dat mijn jongens al snel kwam kijken wat er aan de hand was. Vervolgens wilden zij natuurlijk ook proberen of de draak wilde opschrijven wat ze te zeggen hadden. U kunt zich wel voorstellen wat een geweldige middag we hebben gehad.

Zo bleek dat de computer het eigenlijk niet helemaal met ons eens is wat betreft ons oordeel over de desbetreffende buurman. De draak maakt namelijk iedere keer van het K-woord de meervoudsvorm. Dat vinden wij niet erg, hij wordt er niet leuker of minder leuk door. Maar goed, aan enig werk achteraf ontkom ik dus toch niet. Maar dat weegt niet op tegen de vele voordelen, waarvan de allermooiste is dat er veel minder typefouten worden gemaakt!

Hatsjie!

Nu de winter voor de deur staat is er echter wel een ander nadeel te ontdekken aan mijn nieuwe manier van werken... Met het intreden van de regen en de kou heb ik mijn eerste verkoudheid alweer te pakken. Bij elke nies beveelt de draak mij beleefd “zeg dat opnieuw”.

Wat moet ik doen als ik wegens aanhoudende schorheid volledig  hees ben geworden? Ik vrees dat ik dan weer helemaal zelf voor tiepmiep mag spelen....

Abraço, Karolien

(met dank aan de goede tips van o.a. Caby Slootweg van Vertaalbureau Noorderlicht BV)